Alüminyum, demir dışında kullanılan madenlerin toplamından daha çok faydalanılan bir madendir. Yazımızda profil çeşitleri, özellikleri, üretimi konularını inceleyeceğiz.
Ana maddesi boksit olan alüminyum işlemlerden geçirildiğinde önce sıvı alüminyum ardından yine işlemden geçirilerek katı alüminyum elde edilir. 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren çalışılan alü-minyum, demir hariç, diğer bütün madenlerden daha çok kullanılan bir alaşımdır. Bunun nedenleri alüminyumun kendine has özellikleridir.
Alüminyum profil
Alüminyum hafiftir, hava şartlarına, günlük yaşamda kullanılan pek çok sıvı ve gaza dayanıklıdır, yüksek yansıtma özelliğine sahiptir ki bu özelliği iç ve dış mimaride yoğun kullanım alanı bulmasını sağ-lar, normal yapı çeliğinin direncine sahip alüminyum alaşımları vardır, elastiktir, işlenmesi kolaydır, ısı ve elektriği yansıtır, şekil vermek için pek çok metod uygulanabilir. Alüminyumun bu ödelliği nedeniyle sanayide birçok yerde kendine kullanım alanı bulanilmiştir.
Belli bir kesiti olan ve boyu eninden büyük olarak şekillendirilmiş alüminyuma alüminyum profil denir. Alüminyum profiller kimyasal yapılarına göre çeşitlenmiştir.
Alüminyum profiller kimyasal yapısına göre;
Günümüzde tüm dünya, iç ve dış mimari çalışmalar için 6XXX yani silisyum ve magnezyumlu alü-minyum alaşımlarını kullanır. Mimari amaçla kullanılacak alüminyum profiller ekstrüzyon yöntemi kullanılarak işlenir ve şekillerini uzun süre muhafaza edebilmeleri için ise anodik oksidayon ile renkli ya da renksiz olarak hazırlanırlar.
6XXX serisi silisyum ve magnezyumlu alüminyum alaşımlar,·alaşımın içindeki diğer madenin yoğunluğuna bağlı olarak özellik değiştirir. Bu da 6XXX serisi alüminyum alaşımların kullanımını arttırır. 6XXX serisi alüminyum profillerin sertliğinde silisyum ve magnezyum oranları çok etkilidir. Profilde yüksek sertlik sağlamak için magnezyum ve silisyum oranlarının da üst sınırda olması gerekir.
Her alüminyum alaşımının kimyasal analizi sonucu çıkan ölçüler farklıdır. Alüminyum profiller kullanım amaçlarına göre sınıflandırılabilir. En çok kullanım alanı bulan 6XXX serisi alüminyum profiller içindeki demir, bakır, çinko, manganez gibi diğer elementlerin ölçülerine göre farklı özellikler göste-rir. Zaten amaca göre alaşımı yapılmış profiller kullanmak daha verimli bir çalışma şeklidir. Örneğin demir(Fe) elementinin % 0,20’den daha düşük olması alüminyum profil yüzeyinin daha parlak olmasını sağlar. Mat yüzey elde edilmek istendiğinde oran % 0,20’nin üzerine çıkarılır.
Magnezyum ve silisyum oranının arttırılması ise alüminyum profil sertliğini arttırır.
Örnek olarak elemant oranlarını söylemek gerekirse; 6060 alüminyum profilde element oranları şöyledir:
Eğer 6005 alüminyum profil elde edilmek isteniyor ise alaşımda
Alümina fabrikalarında, açık işletme tekniği ile çıkarılan %56 Al2O3 boksit cevheri, Bayer prosesi uygulanarak, kırma, öğütme, çözme, katı – sıvı ayırımı, sıvının kristalizasyonu işlemleri ardından alü-minyum hidroksit elde edilir. Böylece üretim döngüsü başlamış olur.
Yaklaşık olarak 2 birim boksitten 1 birim alüminyum hidroksit elde edilir. Elde edilen bu maddeye alümina da denir. Alüminanın bir kısmı yurt içinde bazı seramik fabrikalarında kullanılmak üzere satılır. Kalan kısmı ise sıvı alümin-yum elde etmekte kullanılır.
Kendi kendine pişen hücrelerde alüminyum hidroksit (alümina) elektroliz işlemine tabii tutulur ve Hall-Heroult prensibine göre ayrışarak ve indirgenerek sıvı alüminyum elde edilir. Burada da yine 2 birim alüminadan 1 birim sıvı alüminyum elde edilir. Sıvı alüminyuma aynı zamanda ikincil alümün-yum da denir.
Dökümhanelerde, sıvı alüminyum işlenir. Böylece sektörün ihtiyacı olan alaşımlı ya da alaşımsız külçeler ve elbette yuvarlak ya da yassı ingotlar dökülür.
Ardından haddehaneler devreye girer. Haddehanelerde ekstrüzyon ve hadde yöntemleri uygulana-rak işlem gören alüminyumlar sanayi için, kullanıma hazır hale getirilmiş olur. Dökümhanede üretilen yuvarlak ingotlar üzerinde uygulanan yönteme ekstrüzyon denir. Yassı ingotlar ise hadde yöntemi ile şekil alırlar. Piyasanın talebi doğrultusunda, alüminyum profil, sıcak ya da soğuk levhalar ve alüminyum folyo üretimi haddehanelerde gerçekleşmiş olur.
(1 votes, average: 5,00 out of 5)
Loading...
